Jakie prawa i obowiązki mają strony przed sądem pracy - Jak wybrać właściwy sąd

Postępowanie przed sądem pracy

Jakie prawa i obowiązki mają strony przed sądem pracy

Jak wybrać właściwy sąd

Przepisy kodeksu postępowania cywilnego w szczególny sposób określają właściwość miejscową sadów pracy. Strona wnosząca pozew w takich sprawach, zarówno pracownik, jak i pracodawca, mają możliwość wyboru sądu (jest to tzw. właściwość przemienna). Pozew można zatem wnieść do sądu właściwości ogólnej pozwanego. Gdy pozwanym jest osoba fizyczną, będzie to sąd, w którego okręgu ma o­na miejsce zamieszkania; w przypadku osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej – sąd miejsca jej siedziby. Możliwie jest także wniesienie pozwu do sądu, w którego okręgu praca jest była lub miała być wykonywana, bądź do sądu, w którego okręgu znajduje się zakład pracy (przykład 1). Jednak nawet jeśli pozew złożony zostanie do niewłaściwego sądu, wówczas sprawa zostanie przekazana do sądu właściwego. Wszelkie czynności dokonane przez stronę przed sądem niewłaściwym są przy tym ważne i skuteczne.

Z kolei właściwość rzeczowa sądu decyduje o tym, do którego sądu (rejonowego czy okręgowego), jako sądu pierwszej instancji, należy wnieść pozew. Co do zasady, sądem właściwym w pierwszej instancji jest sąd rejonowy. Sąd okręgowy rozpoznaje natomiast w pierwszej instancji sprawy o:

• prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe, o ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz o ochronę innych prawa na dobrach niematerialnych (przykład 2),

• roszczenia wynikające z prawa prasowego,

• prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć tysięcy złotych (przykład 3).

W pewnych kategoriach spraw (bez względu na wartość przedmiotu sporu) właściwy wyłącznie będzie jednak sąd rejonowy. Są następujące sprawy:

• o ustalenie istnienia stosunku pracy,

• o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, o przywrócenie do pracy i przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz łącznie z nimi dochodzone roszczenia i o odszkodowanie w przypadku nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy wypowiedzenia oraz rozwiązania stosunku pracy (przykład 4),

• związane z karami porządkowymi (np. o uchylenie kary porządkowej),

• dotyczące świadectwa pracy oraz roszczeń z tym związanych (np. o wydanie świadectwa pracy, o jego sprostowanie, o odszkodowanie za niewydanie świadectwa pracy).

Jeśli strona wnosi pozew do innego sądu niż właściwości ogólnej pozwanego, to powinna już w pozwie wyjaśnić z jakiej przyczyny wybiera dany sąd przykładowo wskazując, iż korzysta z możliwości wniesienia pozwu do sądu, w okręgu którego praca była wykonywana. Jeśli powód tego nie zrobi, sąd pracy może stwierdzić swą niewłaściwość i przekazać sprawę do sądu właściwości ogólnej pozwanego.

Trzeba też dodać, że sąd właściwy może na zgodny wniosek stron przekazać sprawę do rozpoznania innemu sądowi równorzędnemu, rozpoznającemu sprawy z zakresu prawa pracy, jeżeli przemawiają za tym względy celowości (np. gdy większość świadków zamieszkuje w miejscowości położonej w znacznej odległości od siedziby danego sądu). Sąd na tej podstawie może przekazać sprawę tylko na wniosek obu stron i tylko wówczas, gdy jest to celowe przede wszystkim ze względu na przyspieszenie lub ułatwienie prowadzenia dalszego postępowania sądowego.

Publikacja: Gazeta Prawna Nr 228 z dnia 23 listopada 2006 r.