Jakie prawa i obowiązki mają strony przed sądem pracy Jakie są obowiązki stron

Postępowanie przed sądem pracy

Jakie prawa i obowiązki mają strony przed sądem pracy

Jakie są obowiązki stron

Informowanie o zmianie miejsca zamieszkania.

Przepisy proceduralne nakładają na stronę obowiązek zawiadamiania sądu o zmianie miejsca zamieszkania. Można tego dokonać w dowolnej formie, np. w piśmie skierowanym do sądu albo przez oświadczenie złożone do protokołu na rozprawie w sądzie. Obowiązek ten istnieje niezależnie od tego, czy strona występuje przez pełnomocników. W razie zaniedbania tego obowiązku pisma skierowane do strony pozostawia się w aktach w sprawy ze skutkiem doręczenia, chyba że nowy adres jest sądowi znany. Skutek ten występuje jednak wtedy, gdy strona została o obowiązku tym powiadomiona przy dokonaniu pierwszego doręczenia. Obowiązek zawiadamiania sądu o każdej zmianie miejsca zamieszkania istnieje przez cały tok postępowania, aż do jego prawomocnego zakończenia.

Wykonywanie zarządzeń sędziego.

Jeżeli strona bez usprawiedliwionych powodów nie wykona w toku postępowania postanowień lub zarządzeń (np. pracodawca pomimo wezwania, nie przedłoży sądowi akt osobowych pracownika), sąd może skazać ją na grzywnę według przepisów o karach za niestawiennictwo świadka i odmówić przyznania kosztów lub zastosować jeden z tych środków; nie może jednak nakazać przymusowego sprowadzenia jej do sądu. Gdy stroną tą jest jednostka organizacyjna, grzywnie podlega pracownik odpowiedzialny za wykonanie postanowień lub zarządzeń, a w razie niewyznaczenia takiego pracownika lub niemożności jego ustalenia – kierownik tej jednostki.

Uiszczanie kosztów.

Prawidłowe opłacenie kosztów sądowych jest warunkiem wszczęcia postępowania sądowego. W wielu przypadkach pracownik zwolniony jest ustawowo z tych kosztów. Jest to uzależnione od wartości przedmiotu sporu i etapu postępowania. Koszty sądowe obejmują opłaty i wydatki. Zasadą jest, że do uiszczenia kosztów sądowych obowiązana jest strona, która wnosi do sądu pismo podlegające opłacie lub powodujące wydatki. Przez pismo wnoszone do sądu rozumie się również składany ustnie do protokołu pozew (taką możliwość ma pracownik działający bez adwokata lub radcy prawnego).

Opłatę podstawową (30 zł) pobiera się w sprawach, w których przepisy nie przewidują innej opłaty. Opłata stała pobierana jest w sprawach o prawa niemajątkowe oraz we wskazanych w ustawie niektórych sprawach o prawa majątkowe. Opłatę stosunkową wnosi się natomiast w sprawach o prawa majątkowe. Wynosi o­na 5 proc. wartości przedmiotu sporu lub przedmiotu zaskarżenia.

Pracownik poniesie opłatę, gdy od orzeczenia sądu pracy wydanego w pierwszej instancji wniesie środki zaskarżenia – apelację (w przypadku wyroku) lub zażalenie (w przypadku postanowienia lub zarządzenia)

W gorszej sytuacji jest pracownik, który wniesie pozew w sprawach o wartości przedmiotu sporu przewyższającej 50 000 zł. Zobowiązany jest bowiem od wszystkich pism podlegających opłacie uiścić 5-proc. opłatę stosunkową (przykład 10). Podobne zasady obowiązują pracodawców.

W skład kosztów sądowych, obok opłat, wchodzą wydatki związane z czynnościami podejmowanymi w toku postępowania, np. koszty stawiennictwa świadków w sądzie lub wynagrodzenie biegłych. Pracownik zobowiązany jest do zwrotu wydatków procesowych tyko w razie zaistnienia szczególnie uzasadnionych okoliczności, przede wszystkim, gdy można zarzucić mu pieniactwo procesowe czy wytoczenie powództwa bez żadnego uzasadnienia. Pracodawca ponosi jednak takie wydatki zawsze, gdy przegra sprawę.

Kogo można zwolnić od kosztów

Pracownik jest ustawowo zwolniony od kosztów sądowych w części spraw z zakresu prawa pracy. Dlatego w sprawach, w których nie przysługuje mu zwolnienie ustawowe, może ubiegać się o zwolnienie od kosztów przez sąd. W tym celu powinien złożyć stosowny wniosek wraz z oświadczeniem, że nie jest w stanie ponieść kosztów sądowych bez uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny. Sąd może zwolnić stronę od kosztów sądowych w całości lub w części.

Koszty procesu to poniesione przez stronę koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Koszty te strona przegrywająca sprawę jest zobowiązana zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie.

Nawet w przypadku przegrania sprawy przez pracownika jest szansa, że sąd nie obciąży go kosztami procesu (np. kosztami ustanowienia przez drugą stronę adwokata lub radcy prawnego). W przypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może bowiem zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Jednak taka ocena sądu uzależniona jest każdorazowo od okoliczności konkretnego przypadku.

Publikacja: Gazeta Prawna Nr 228 z dnia 23 listopada 2006 r.