Wszczęcie kontroli podatkowej

Kontrolę podatkową wszczyna się wyłącznie z urzędu (art. 282 Ordynacji podatkowej).

Wniosek o kontrolę zarówno ze strony potencjalnego kontrolowanego, jak i „uprzejmego sąsiada” czy też „praworządnego obywatela” może natomiast służyć jako informacja do wykorzystania przez organ kontrolny. Wyłącznie organ podatkowy decyduje jednak, czy w danym stanie faktycznym należy dokonać sprawdzenia wywiązywania się kontrolowanego z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrolowany nie ma też możliwości zaskarżenia czynności wszczęcia kontroli podatkowej poza uprawnieniami wynikającymi z naruszenia regulacji zawartych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Nałożone w Ordynacji podatkowej możliwości ograniczenia prawa do wszczęcia kontroli mają charakter formalny i dotyczą braku prawa do przeprowadzenia kontroli w zakresie spraw rozstrzygniętych decyzją ostateczną organu podatkowego, poza ściśle wymienionymi w art. 282a § 2 Ordynacji podatkowej wyjątkami.

Aby przeprowadzenie kontroli podatkowej było prawnie skuteczne, musi zachodzić warunek niezbędności tej kontroli.

Takie przesłanki zaistnieją wyłącznie, gdy materiał dowodowy, który wymaga uzupełnienia w celu załatwienia sprawy, ze względu na jego zakres i charakter może być zebrany tylko w toku czynności kontrolnych. Jeśli materiał dowodowy możliwy byłby do zebrania w toku innych czynności organu (np. od osób trzecich) - brak jest podstaw do wszczęcia kontroli podatkowej.

Kontrola podatkowa jest przeprowadzana na podstawie imiennego upoważnienia udzielonego przez:

• naczelnika urzędu skarbowego lub osobę zastępującą naczelnika urzędu skarbowego - pracownikom tego urzędu;
• naczelnika urzędu celnego lub osobę zastępującą naczelnika urzędu celnego - funkcjonariuszom celnym oraz pracownikom tego urzędu;
• wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa lub osobę zastępującą wójta, burmistrza (prezydenta miasta), starostę lub marszałka województwa albo skarbnika jednostki samorządu terytorialnego - pracownikom urzędu gminy (miasta), starostwa lub urzędu marszałkowskiego;
• ministra właściwego do spraw finansów publicznych lub osobę zastępującą ministra właściwego do spraw finansów publicznych - pracownikom urzędu obsługującego tego ministra.

ZAPAMIĘTAJ

Od 7 marca 2009 r. upoważnienie, które nie zawiera niezbędnych elementów, nie stanowi podstawy do przeprowadzenia kontroli, a zakres kontroli nie może wykraczać poza zakres wskazany w upoważnieniu.